کنتاکتور چیست ؟

کنتاکتور یک کلید مغناطیس است که وقتی ولتاژ مورد نظر به آن اعمال می شود یک سری کنتاکت (یا کلید) باز را بسته و یک سری کنتاکت بسته را باز می کند. که با استفاده از این خاصیت می توان مدارهای زیادی را طراحی کرد. کنتاکتور جزو اجزای اصلی و مهم در تابلو برق دیزل ژنراتور ، تابلو سنکرون دیزل ژنراتور ، تابلو چنج آور دیزل ژنراتور می باشد.

کنتاکتور وسیله ای الکتریکی است که برای وصل یا قطع کردن مدار الکتریکی استفاده می شود. کنتاکتور یک نوع رله خاص محسوب می شود. با این حال، تفاوت اساسی بین رله و کنتاکتور این است که کنتاکتور در کاربرد هایی با ظرفیت انتقال جریان بالاتر استفاده می شود، در حالی که از رله برای کاربرد های جریان کمتر و بخش فرمان استفاده می شود. کنتاکتورها به راحتی قابل نصب هستند و از نظر اندازه جمع و جور هستند. به طور کلی ، این قطعات الکتریکی دارای چندین تیغه می باشند. این کنتاکت ها در بیشتر موارد باز هستند.

کنتاکتور ها بیشتر برای کنترل دیزل ژنراتور استفاده می شوند. انواع مختلف کنتاکتور وجود دارد و هر نوع مجموعه ویژگی ها، قابلیت ها و کاربرد های خاص خود را دارد. کنتاکتورها می توانند ولتاژ و جریان را در طیف وسیعی از چند آمپر (ولت) گرفته تا هزاران آمپر(ولت) توزیع کنند. متداول ترین زمینه کاربردی کنتاکتور در بار جریان بالا است.

کنتاکتورها به دلیل توانایی خود در کنترل جریانهای بیش از ۵۰۰ آمپر و توان بالای ۱۰۰ کیلو وات شناخته شده اند. الکترو موتورهای سنگین هنگام قطع شدن، قوس (آرک) ایجاد می کنند. این قوس ها با استفاده از کنتاکتور قابل کاهش و کنترل هستند.

ساختمان کنتاکتور

این کلید از دو هسته به شکل E یا U که یکی ثابت و دیگری متحرک است و در میان هسته ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار دارد، تشکیل شده است. وقتی بوبین به برق وصل می شود با استفاده از خاصیت مغناطیسی، نیروی کششی فنر را خنثی می کند و هسته فوقانی را به هسته رویی متصل می کند که باعث می شود، که تعدادی کنتاکت عایق شده از یکدیگر به ترمینال های ورودی و خروجی کلید متصل شود و یا باعث باز شدن کنتاکت های بسته کنتاکتور گردد.

در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود، در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد هسته متحرک دوباره به حالت اول باز می گردد.

اجزای کنتاکتور

کنتاکتور از پنج بخش اصلی: تیغه اصلی، بوبین، محفظه (Frame)  عایقی، تیغه کمکی و رله حرارتی تشکیل شده است.

۱تیغه ‌اصلی:

تیغه ‌های هر کنتاکتور به دو بخش تقسیم می‌شود. تیغه‌های قدرت و تیغه‌های فرمان. وظیفه اصلی تیغه ‌های قدرت هدایت جریان اکتریکی پس از هر بار تحریک شدن بوبین از خود است. تیغه‌های فرمان نیز همانطور که از نامشان مشخص است برای استفاده در مدار فرمان به کار می‌رود. تیغه‌های فرمان به دو صورت نرمالی باز و نرمالی بسته بر روی بدنه کنتاکتور تعبیه شده‌اند. این تیغه‌ها پس از هر بار تحریک شدن بوبین تغییر وضعیت داده و به حالت عکس تغییر وضعیت می‌دهند.

۲بوبین:

بوبین یک هسته مغناطیسی سیم پیچی شده است که نیروی لازم را برای اتصال فیزیکی کنتاکتهای هادی الکتریسته فراهم می‌سازد.

۳محفظه:

این بخش، برای ایزوله کردن بخشهای هادی و خطرناک کنتاکتور و حفظ جان کسانی که با کنتاکتور سر و کار دارند، به کار می‌رود. جنس محفظه معمولاً از مواد عایق الکتریسیته مانند  Bakelite، Nylon و پلاستیک های سفت شونده در برابر حرارت است.

۴تیغه کمکی:

تیغه‌های کمکی، تیغه‌های فرمان (آمپر پایین) نرمالی باز و نرمالی بسته می‌باشند که بالای بدنه کنتاکتور و یا در بعضی از مدل‌های آن در کنار بدنه کنتاکتور نصب می‌شوند و بدین ترتیب با هر بار تحریک شدن بوبین کنتاکتور، این تیغه‌ها تغییر وضعیت می‌دهند.

۵رله حرارتی:

معمولاً برای حفاظت از بارهایی که به کنتاکتور بسته می‌شود از رله حرارتی یا بی متال استفاده می‌شود. این نوع رله‌ها در برخی از انواع کنتاکتور بر روی بدنه تعبیه شده‌اند و در انواع دیگر به صورت اختیاری بر روی کنتاکتور بسته می‌شوند. اگر بار بسته شده به کنتاکتور جریانی بیش از حد مجاز از شبکه بکشد یا ولتاژ ورودی بجای سه فاز دو فاز بشودرله حرارتی عمل می‌کند و از صدمه زدن به بار الکتریکی جلوگیری می‌نماید.

نحوه عملکرد کنتاکتور

جریان عبوری از کنتاکتور، بوبین را تحریک می کند. بوبین تحریک شده یک میدان مغناطیسی ایجاد می کند و باعث می شود هسته کنتاکتور آرمیچر را حرکت دهد. یک کنتاکت بسته (NC) مدار بین کنتاکت ثابت و کنتاکت در حال حرکت را کامل می کند. این موضوع اجازه می دهد جریان از طریق این کنتاکت به بار منتقل شود.

 هنگامی که جریان از بین می رود ، بوبین  انرژی خود را از دست می دهد و مدار را باز می کند. تیغه های کنتاکتورها به دلیل عملکرد سریع قطع و وصل آنها مشهور هستند.

مزایای استفاده از کنتاکتور

۱. مصرف کننده می تواند از راه دور کنترل می شود.

۲. مصرف کننده میتواند از جهت کنترل از چندین مکان استفاده کند.

۳. امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد.

۴. سرعت قطع و وصل کلید زیاد و استهلاک آن کم است.

۵. از نظر حفاظتی مطمئن تر هستند و حفاظت آنها مطمئن تر و کامل تری دارند.

۶. عمر موثرشان بیشتر است.

۷. هنگام قطع برق، مدار مصرف کننده نیز قطع می شود و به استارت مجدد پیدا می کند؛ در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلو گیری می کند.

برای مشاهده مقالات و پروژه های بیشتر ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.